Kronik kan kaybı yetişkinlerdeki en sık demir eksikliği nedenidir. Kayıp, bağırsaklar ve kadınlarda genital yol ile olmaktadır. Kronik kan kayıplarının bir kısmı sinsi seyreder, belirti vermez.
Mide ülseri, mide fıtığı, yemek borusu ve midedeki varisler, mide ve bağırsak kanserleri, kolon polipleri, ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi iltihabi bağırsak hastalıkları, parazitler, kronik Aspirin ve kan sulandırıcı ilaçlar demir eksikliği kansızlığına yol açabilir.
Erkekte demir eksikliği anemisi, özellikle mide-bağırsak kanserinin belirtisi olabilir.
Kadınlarda regl kanamaları ile açıklanamayan demir eksikliği kansızlığı, jinekolojik tümörleri düşündürür.
Mide ameliyatları ve ince bağırsak hastalıkları da demir eksikliğine yol açar.
Gelişmekte olan çocuklarda, gebelerde, sık doğum ve düşük yapan kadınlarda, aşırı egzersiz yapanlarda demir ihtiyacı fazladır; diyette yeterli demir yok ise kolaylıkla demir eksikliği anemisi ortaya çıkar.
BELİRTİLERE DİKKAT!
Kansızlığa bağlı genel şikayetler, belirti ve bulguların yanı sıra demir eksikliğine özgü belirtiler de vardır. Dudaklarda çatlak, yutma güçlüğü, tırnaklarda enine çizgilenmeler, kolay kırılma, düzleşme ve çukurlaşma, saçlarda kuruma, kırılma demir eksikliğini düşündürür.
TEMEL REİS BİZİ KANDIRMIŞ!
Efsane çizgi film kahramanı Temel Reis’in ıspanakla güç bulduğu ve demir gibi olduğu düşünülse de, bu doğru değildir. “Demir denince akla ilk gelen ıspanaktır ama sanılanın aksine ıspanakta fazla demir yoktur” diyen Prof. Dr. Osman Erk, ıspanağın folik asit ve beta karoten zengini olduğunu belirterek, demir içeren besinleri sıraladı.
Demirden zengin besinler sakatat türleri, kırmızı et, yumurta sarısı, kuru erik, kuru üzüm, baklagiller, yeşil sebze ve meyvelerdir.
Sakatatların 100 gramında 8-10 mg, kırmızı etin 100 gramında 6-8 mg demir vardır. Kırmızı ete rengini veren demirdir.
Ceviz, fındık, fıstık, badem gibi kuruyemişler iyi demir kaynaklarıdır.
Sütün, özellikle inek sütünün demir içeriği düşüktür.
Tavuk ve balık etlerinin renginin beyaz olması demir miktarının az olması ile ilişkilidir.
Tahıl, kuruyemiş, kuru baklagiller, bazı meyve ve sebzelerde bulunan fitatlar demir emilimini azaltabilir. Tam buğday ununda bulunan fitat bileşikleri demir emilimini güçleştirir.
YEMEĞİN ÜSTÜNE ÇAY İÇMEYİN
Fazla çay içmek demir emilimini azaltır. Bu nedenle yemekten yaklaşık 2 saat kadar sonra çay içilmesi uygundur. Ayrıca çayın limonla birlikte içilmesi demir emilimini kolaylaştırır. Yeşil-siyah çay, kahve ve kola gibi içecekler demir emilimini zorlaştırır. Bunlar da yemeklerle birlikte içilmemelidir. Süt ve süt ürünlerinde bulunan kazein, fosfat ve kalsiyum demir emilimini engeller. Demir eksikliği olanlar süt ve süt ürünlerini tüketmemelidir. İşlenmemiş tahıllar daha fazla demir içerir. Beyaz pirinç ve beyaz unda ise demir azdır.
C VİTAMİNİ EMİLİMİ KOLAYLAŞTIRIR
Demirden zengin hayvansal ve bitkisel gıdaların birlikte tüketilmesi oldukça yararlıdır. C vitamini demirin emilimini özellikle kolaylaştırır. C vitamininden zengin salatalarla birlikte demirden zengin mercimek ve et gibi yiyeceklerin birlikte alınması demir emilimini arttırır. Özellikle brokoli ve lahana gibi yeşilliklerin, buharda pişirilmesi demir emilimini 5 kat arttırabilir.
ALTINDA YATAN NEDEN ÖNEMLİ
Demir eksikliği tedavisinin amacı öncelikle nedenini bulup ortadan kaldırmak, sonrasında demir depolarını doldurmaktır. Neden ortadan kaldırılmadığı sürece demir eksikliği tedavisi başarılı olamaz. Örneğin bir bağırsak kanseri vakasında, sadece demir tedavisi ile başarı elde edilemez. Çünkü demir ve kan kaybı devam etmektedir. Demir eksikliği tedavisinde asla kan transfüzyonu önerilmez.
FAZLASI KANSERE YOL AÇIYOR
Her şeyin olduğu gibi demirin fazlasının da zararlı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Osman Erk, “Özellikle kırmızı ette bulunan demir kalp krizi riskini arttırabilir” dedi. Prof. Dr. Erk, “Fazla demir karaciğer yağlanmasına, diyabete, kalın bağırsak kanserine ve erken yaşlanmaya yol açabilir. Gerekmedikçe demir preparatları kullanılmamalıdır” uyarısında bulundu..
YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)