KOTO’dan verimli Bosna Hersek Toplantısı

Üyelerini dış pazarlara açmak ve Kocaeli’ne yabancı yatırımcılar kazandırmak amacıyla ülke bilgilendirme toplantıları düzenleyen Kocaeli Ticaret Odası’nın hedef ülkesi bu kez tarih ve kültürel bağlarımızın güçlü olduğu Bosna Hersek ve Una- Sana Kantonu oldu. İki ülke arasındaki gönül birliğinin, ekonomik alana daha fazla yansıması amacıyla Bosna Hersek ile İlişkileri Geliştirme Vakfı (BİGMEV) işbirliğiyle düzenlenen Bosna Hersek Ülke Bilgilendirme Toplantısına Bosna Hersek üst düzey yönetiminin ve oda üyelerinin ilgisi yoğun oldu. Toplantıda, KOTO üyelerine Bosna pazarına açılmanın avantajları ve yolları anlatılırken, birçok sektörlerde işbirliği adına olumlu görüşmeler yapıldı.

İLGİ YOĞUN OLDU

Kocaeli Ticaret Odası Başkanı Necmi Bulut’un, Meclis Başkan Vekili Alp Kayalar, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcıları Hüseyin Gezer, Volkan Yılmaz, Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Mikail Kayacı, Yönetim Kurulu Üyeleri; Mehmet Akif Şen, Abdülmelik Kalay, Hasan Kanca, Cafer Kozluca, Meclis Üyeleri; İbrahim Atalay, Yusuf Erenkaya, 14. Meslek Komitesi Başkanı Haluk Mamik, 14. Meslek Komitesi Üyesi Abdullah Kanpara, Oda Genel Sekreteri Mert Anlıpak ile birlikte ev sahipliği yaptığı toplantıya; Bosna Hersek Una-Sana Kanton Başbakanı Husein Rosiç, Una Sana Kanton Ekonomi Bakanı Samir Sediç, Kanton Sağlık ve Sosyal Politikalar Bakanı Hazim Kapiç, Kanton Eğitim, Bilim, Kültür ve Spor Bakanı Muhamed Ramiç, Kanton Kalkınma Ajansı Müdürü Samir Jordanovic, USK Radyo Televizyon Müdürü Izan Mustafiç, DEİK İş Konseyi Başkanı, BİGMEV Yönetim Kurulu Başkanı Muzaffer Çilek, BİGMEV Genel Sekreteri Cenita Kocaman, KOTO Geçmiş Dönem Yönetim Kurulu Üyesi aynı zamanda Kocaeli Makedonya Göçmenleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Fuat Biçici ve oda üyeleri katıldı.

İYİ NİYET PROTOKOLÜ İMZALANDI

Program, Bosna Hersek Una-Sana Kanton Başbakanı Husein Rosiç ve beraberindeki bakanların makam ziyareti ile başladı. İli ülke arasındaki dostlukların vurgulandığı programda, Bosna Hersek ile İlişkileri Geliştirme Vakfı ile iyi niyet protokolü imzalandı. Kocaeli Ticaret Odası adına protokolü KOTO Başkanı Necmi Bulut imzalarken, BİGMEV adına da vakfın Yönetim Kurulu Başkanı da olan Muzaffer Çilek imzaladı. Protokol ile birlikte, Kocaeli ve Bosna Hersek işadamlarının daha fazla ticaret ve yatırım ortamında buluşması için organizasyonlar düzenlenmesi amaçlandı.

BAŞKAN BULUT: DOSTLUK TİCARETE YANSIMIYOR

Bosna Hersek programı, ülke bilgilendirme toplantısı ile devam etti. Programın açılış konuşmasını gerçekleştiren KOTO Başkanı Necmi Bulut, “Türkiye ile Bosna-Hersek arasında derin tarihi, kültürel ve insani bağlar mevcuttur. Bosna-Hersek, Türkiye’nin dış politikasında öncelikli bir konuma sahip olagelmiştir. Türkiye, Bosna-Hersek’in toprak bütünlüğünün, egemenliğinin ve bağımsızlığının korunmasına yönelik her türlü desteği sağlamıştır, ileride de bu desteğin verilmesine devam edilecektir. Bosna Hersek ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi günümüzde 1990’ların ortaları ve 2000’lerin başlangıcındaki seviyelere kıyasla kayda değer bir artış göstermiş olmasına rağmen, iki ülke arasında var olan tarihi ve sosyo-kültürel münasebetlerin ikili ticari ve ekonomik ilişkilerde yeterince yansımasını bulamadığını değerlendirilebiliriz.

KOCAELİ- BOSNA DIŞ TİCARETİ

Yıllar itibariyle iki ülke arasındaki dış ticaret verilerine baktığımızda; 2016 yılında ülkemizden Bosna Hersek’e gerçekleştirilen ihracat tutarı 308 milyon 962 bin $, ithalat tutarı ise 288 milyon 290 bin dolardır.  2017 yılının ilk 8 aylık döneminde ise, 220 milyon 851 bin dolar ihracat ve 173 milyon 555 bin dolar ithalat gerçekleştirilmiştir. Son olarak, TÜİK verilerine göre Kocaeli’den Bosna Hersek’e 2017 yılının ilk 8 ayında 6 milyon dolarlık ihracat, 860 bin dolarlık ithalat yapılmıştır. Burada dikkat çeken husus bir önceki yıl olan 2016’da Bosna Hersek’ten gerçekleştirilen ithalat 10 milyon $ seviyesinde iken 860 bin dolar seviyesine kadar gerilemiştir. Görüldüğü üzere rakam çok düşük ve artırmak adına bizlere önemli görevler düşmektedir” ifadelerine yer verdi.

ÇİLEK: BOSNA’DA YATIRIM YAPTIĞIM İÇİN ÇOK MEMNUNUM

Akabinde konuşan DEİK İş Konseyi Başkanı Muzaffer Çilek, yoğun ilgi ve organizasyon için Kocaeli Ticaret Odası Başkanı Necmi Bulut Başta olmak üzere yönetimine ve meclisine ve işadamlarına teşekkür etti. Kendisinin de Bosna’da yatırımları olduğunu ifade ederek konuşmasına başlayan Çilek, Bosna’nın yatırımcılar için fırsatlarla dolu olduğunu ve gerek BİGMEV gerekse şahsi olarak yatırım yapmayı düşünen işadamlarına danışmanlık yapabileceklerini ifade ederek, “Una-Sana Kanton Başbakanımız Husein Rosiç ve beraberindeki bakan heyetimiz, kantonuna yatırımcı çekmek için çok fırsatlar tanıyor. Bizzat kendilerinin her yatırımcıyla yakından ilgileneceklerini biliyorum. Bizler de sizlere yardımcı olacağız. Bursalı işadamı olarak Bosna’da enerji, tarım, inşaat ve turizm ile ilgili yatırımlarımız var. Bosna’da bir işadamı olarak yaptığım yatırımlardan çok memnun olduğumu söylemek isterim. Sizleri de oraya bekliyoruz. İlgilenen arkadaşlar olursa ikinci görüşmeleri de Bosna’da yapabiliriz. Her türlü sorularınıza açığız” ifadelerine yer verdi.

UNA-SANA KANTON BAŞBAKANI HUSEİN ROSİÇ:

YATIRIMCILARIMIZA YARDIMCI OLMAK İSTİYORUZ

Bosna Hersek Una-Sana Kanton Başbakanı Husein Rosiç ise konuşmasında, “Değerli dostlarım öncelikle sizlere selamlarımı iletiyorum. Bir konuya öncelik vermek istiyorum. Bu organizasyonla birlikte Kocaeli’deki Boşnak diasporasıyla da tanışma fırsatım oldu. Onlara da çok teşekkürlerimi sunuyorum geldikleri için. Bizim kanton olarak birçok fırsatlarımız ve ticari olanaklarımız var. Size bu konuda rehberlik yapmak ve yardımcı olmak istiyoruz. Bosna Hersek ve Türkiye arasındaki dostluk ve kardeşlik ilişkilerimizden sanırım bahsetmeye gerek yok. Yüzyıllardır devam eden dostluğumuzun, ekonomik temellerde gelişmesini de sağlamalıyız. Bölgemizde ahududu ve çilek üretiminde bir numarayız, metal endüstrisinde, ahşap sanayi ve mobilyada ciddi üretimimiz var. Tekstille ilgilenen firmalarımız var. Sizleri her zaman Bosna’ya bekliyoruz” dedi.

KOCAMAN: HIZLI KARARLAR, GÜÇLÜ KANTONLAR

BİGMEV Genel Sekreteri Cenita Kocaman da Bosna ile ilgili genel ve ekonomik bilgiler verdi. “Bosna Hersek 50 bin kilometrekare üzerinde kurulmuş bir ülke ve 4 milyon nüfusu var” diyerek sözlerine başlayan Kocaman, “Bosna Hersek ve Türkiye arasında her gün 3 uçuş mevcut. 1,5 saatte gidip gelinebiliyor: Bosna Hersek 2 bölgeden oluşuyor. Federasyon bölgesi de 10 kantondan meydana geliyor. Bu kantonlardan birisi de bugün Sayın Başbakanını ağırladığımız Una Sana. Kantonlar yatırımcılar için hızlı karar alma ve yatırımcılara destek olmak açısından oldukça güçlüler hızlı karar alıp uygulayabilirler. O yüzden kanton düzeyinde yatırım kararları oluyor” dedi.

TÜRKİYE 10. SIRADAN 3. SIRAYA YÜKSELDİ

Bosna Hersek ile Türkiye’nin halen henüz istenilen yatırım ve dış ticaret hacmine ulaşılamadığını söyleyen Kocaman, “Maalesef Bosna Hersek’le, Türkiye arasındaki kardeşlik ilişkileri çok üst düzey olduğu halde ekonomik ilişkilerin olması gerektiği gibi olmadığını görüyoruz. Son yıllarda ciddi artış var ama geçmişe bakıldığında Türkiye, Bosna’ya yatırım yapan ülkeler arasında 10. sıradaydı. 2015 yılında Türkiye 3. sıraya yükseldi. Bu hızla üst sıralara çıkacaktır. Biz de onun için çalışıyoruz. Dış ticarette de benzer bir durum var. Bosna Hersek’le, Türkiye dış ticaret hacmi açısından 7. sırada. 510 milyon Euro’luk ticaret hacmi var. Bu sayının 1 milyar dolara çıkartılması hedefi var her iki ülke nezdinde” dedi.

TİCARETİ KOLAYLAŞTIRICI ANLAŞMALAR

İki ülke arasında ticareti kolaylaştırıcı anlaşmalardan da bahseden Kocaman, “İki ülke arasında işleri kolaylaştıracak birçok anlaşma mevcut. Bunlardan en önemlisi serbest ticaret anlaşması. Bosna ve Türkiye arasındaki serbest ticaret anlaşması tüm ürünleri kapsıyor. Ve 0 gümrükle herhangi bir ilinizle ticaret yapar gibi Bosna Hersek’le ticaret yapıyorsunuz. Çifte vergilendirmeyi önleyici anlaşmamız da var. Yani Türkiye’de ödediğiniz vergiyi Bosna’da ödemiyorsunuz. Sosyal güvenlik anlaşmamız da mevcut. Bosna Hersek vergi cenneti bir ülke yatırımcı açısından. Gelir ve kurumlar vergisi yüzde 10. Bu sayı Türkiye’de yüzde 20. Bu bölgenin ve Avrupa’nın en düşük oranı. En düşük gelir vergisi Bosna’da. KDV yüzde 17. Kurumlar vergisi Avrupa’nın en düşüğü ve yatırımcılar bu vergiden yüzde 50’ye varan indirimler alabiliyorlar. Bosna’da ayrıca stopaj vergisi yok. Ayrıca lokal olarak da vergi kolaylıkları var. Kantonumuz yatırımcılardan emlak vergisi gibi vergiler almıyor. Yatırımcılar Bosna Hersek vatandaşlarıyla aynı haklara sahipler. Gümrük vergisinden indirim alıyorlar ve yatırımlardan elde ettikleri gelirleri serbestçe yurt dışına istedikleri döviz cinsinden transfer edebiliyorlar. Bu konuda herhangi bir kısıtlama ya da süre yoktur. Yatırımcının malları kesinlikle kamulaştırılamıyor ve istimlak edilemiyor. Devlet güvencesi var. Kantonların arazi ve bina altyapı destekleri sağlıyor. Tahsis ya da sembolik fiyatlara veriyorlar. Yapacağınız işlerde birçok uluslar arası fon ve kredi mevcut. Türk Eximbank’ın da kredisi var. Ziraat Bankası’nın 30 şubesi bulunuyor ve kalkınma projelerine destek sağlıyorlar. Her alanda iş yapmak, yatırım yapmak mümkün. Öne çıkan sektörler ise; tarım ve hayvancılık, enerji, turizm inşaat, altyapı, ahşap sanayi metal endüstrisi, tekstil, bilişim ve finans sektörü” dedi.

KANTON KALKINMA AJANSI MÜDÜRÜ SAMİR JORDANOVİC:

AVRUPA BİRLİĞİ SINIRINA 12 KM MESAFEDEYİZ

Kanton Kalkınma Ajansı Müdürü Samir Jordanovic ise yatırımcılara Kanton ile ilgili özel bilgiler sunarak, “Yatırım yapmak isteyenlerin en çok ilgilendiği konuların başında siyasi istikrar geliyor. Una Sana kantonumuz 8 belediyeyi kapsıyor ve 300 bine yakın bir nüfus sayısı var. Una Sana kantonu 2 kantona ismini veren 2 nehrin adı. Yabancı yatırımlar için en büyük avantajlarımızdan biri bizim coğrafi konumumuz. Avrupa Birliği sınırına 12 km mesafedeyiz. Hırvatistan’ın başkentine 150 km mesafedeyiz. Slovenya başkentine 300 kilometre, Hırvatistan’daki liman bize en yakın liman ve Hırvatistan limanlarını tercih ediyoruz. Asya ve Ortadoğu ülkelerine kendi ürünlerini pazarlamak isteyen firmalar için önemli bir noktadayız. Bizde ılımlı karasal iklim hüküm sürüyor. Ekolojik tarımsal üretim için ideal bir iklimimiz var. Una Sana kantonu su kaynaklarıyla çok zengin bir kanton. Ve en çok gelişen sektörümüz de turizm. Geçen sene yüzde 350’lik bir artış gözlendi turist sayısında. Una Sana Kantonuna yatırım için en önemli nedenlerden biri coğrafi konumumuz. Avrupa’ya yakınlık fırsatlarımızdan biri.

‘İŞGÜCÜMÜZ ÇOK İYİ DURUMDA’

Bölgemizde girişimciler için sağlanmış için bir altyapı var. Ve belki de en önemlisi kanton olarak Avrupa’da en kaliteli ve en ucuz iş gücünü sunuyoruz. Bizim teknik elemanlarımız ve teknik işçilerimiz çok iyi durumda. Yatırımcılarımız hem vasıflı, hem vasıfsız işçi bulma konusunda hiç problem yaşamıyorlar ve iş gücünden de çok memnunlar. Avrupa ülkeleri bizim teknik elemanlarımızı hem transfer ediyor hem de bilgi transferi için bazen bu şekil tecrübe paylaşımı programları da yapıyoruz. Biz yabancı yatırımcıların başvuru noktasıyız” dedi. Konuşmaların akabinde Kocaelili işadamlarının soruları yanıtlandı. Özelikle tarım ve bilişim sistemleri üzerine faaliyet gösteren Kocaelili 2 firma detayları görüşmek üzere davet edildi.