TBMM İnsan Hakları Komisyonu’na Son 5 Dönemde 50 Binden Fazla Başvuru Yapıldı: İhlal Başlıklarında İlk Sıralarda Cezaevleri, Adil Yargılanma ve Sağlık Hakkı Yer Aldı

DEM Parti Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’na yönelttiği yazılı soru önergesine gelen kapsamlı yanıt, komisyona yapılan başvuruların boyutunu ve niteliğini ortaya koydu. TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ’ın imzasını taşıyan ve 7 sayfalık ekli tabloyla sunulan yanıt, 24. Yasama Döneminden bugüne dek yaklaşık 50.000 başvurunun alındığını gösterdi.

Başvuru Sayılarında Patlama

En yüksek başvuru sayısı 27. Yasama Döneminde 13.820 ile gerçekleşirken, onu 26. Dönemdeki 10.550 başvuru ve 28. Dönemde şu ana dek yapılan 3.607 başvuru izledi. Milletvekilleri tarafından yapılan başvurular da dikkat çekici düzeyde arttı; 27. Dönemde 4.185, 28. Dönemde ise 727 milletvekili başvurusu yapıldı.

En Fazla İhlal Bildirilen Konular

Yurttaşların en fazla başvurduğu ihlal başlıkları arasında:

·       Tutuklu ve hükümlülerin hakları (özellikle cezaevlerindeki koşullar): 24. Dönemde 2.949; 27. Dönemde 9.247 başvuru.

·       Adil yargılanma hakkı: 24. Dönemde 1.765; 27. Dönemde 1.976; 28. Dönemde 462 başvuru.

·       Sağlık ve hasta hakkı: 24. Dönemde 235; 27. Dönemde 899 başvuru.

·       Kötü muamele, işkence ve kişi güvenliği: Her dönemde yüzlerce başvuru.

İşleme Alınmayan Başvurular

Yanıta göre çok sayıda başvuru, “isim, adres ya da şikayet içeriği eksikliği” nedeniyle işlem görmeden reddedildi. 26. Dönemde 686; 27. Dönemde 599 başvuru bu gerekçeyle işlem görmedi.

Komisyon Ziyaretleri ve Faaliyetler

Komisyon bu süreçte birçok cezaevine ve kuruma yerinde inceleme ziyaretleri gerçekleştirdi. 27. Dönemde 60, 28. Dönemde ise bugüne kadar 15 ziyaret yapıldı. Ziyaretler sonucunda ilgili kurumlara uyarı ve öneriler içeren raporlar iletildi.

Komisyon ne kadar etkili olduğunu ölçmeye gerek duymuyor! 

Komisyonun etkinliğini ölçmeye yönelik hiçbir yasama döneminde araştırma yapılmadığı ve önerilerinin yasalaşma oranlarına dair de herhangi bir veri bulunmadığı da yanıtta açıkça ifade edildi.

Gergerlioğlu: “Sayı çok, etki az”

Soru önergesine gelen bu kapsamlı yanıta ilişkin konuşan Gergerlioğlu, “50 bin başvuruya rağmen ne etkili denetim ne de çözüm odaklı yapısal bir politika geliştirilmiş. Özellikle cezaevlerindeki hak ihlalleri, sağlık ve adil yargılanma konularında vahim bir tablo var. Komisyonun denetim ve yaptırım gücü hâlâ yok denecek kadar az” değerlendirmesinde bulundu.